วันพฤหัสบดีที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2554

สื่อการสอน เพื่อพัฒนาเด็กปฐมวัย

สื่อการสอน เพื่อพัฒนาเด็กปฐมวัย

ความหมาย
สื่อการสอน หมายถึง วัสดุ อุปกรณ์ และวิธีการ ซึ่งถูกนำมาใช้ในการการเรียนการสอน เพื่อเป็นตัวกลางในการนำส่งหรือถ่ายทอดความรู้ ทักษะ และเจตคติ จากผู้สอนหรือแหล่งความรู้ไปยังผู้เรียน ช่วยให้การเรียนการสอนดำเนินไปอย่างสะดวกและมีประสิทธิภาพ และทำให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ของการเรียนการสอนที่ตั้งไว้  สื่อถือว่าเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ  ทำหน้าที่เป็นตัวกลางนำสารจากผู้ส่งสารไปยังผู้รับสาร  เพราะว่าการที่ผู้ส่งสารต้องการส่งสารออกไปยังผู้รับแต่ไม่มีสื่อ  การสื่อสารนั้นย่อมไม่เกิดขึ้น  อย่างไรก็ตามคำว่า “สื่อ”  นั้นได้นำมาใช้กันในความหมายที่ค่อนข้างกว้างขวางโดยอาจรวมถึงตัวสารเข้าไว้ด้วยกันก็ได้
ความสำคัญของสื่อ 
       1. เป็นเครื่องมือส่งเสริมเด็กให้กล้าแสดงออกและเกิดการเรียนรู้ อย่างมีประสิทธิภาพ 
       2. เป็นตัวกลางในการถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ ทัศนคติ ค่า นิยม หรือทักษะของผู้สอนไปสู่ผู้เรียน
       3. เป็นเครื่องมือเร้าความสนใจของเด็ก ให้ติดตามเรื่องราวด้วย ความสนใจ และไม่เกิดความรู้สึกว่าเป็นการ เรียน 
       4. เป็นเครื่องมือทำสิ่งที่เป็นนามธรรมให้เป็นรูปธรรม และผู้เรียน ได้รับประสบการณ์ตรงทำให้จำได้นาน
คุณค่าของสื่อการสอน
สื่อการสอนสามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งผู้เรียนและผู้สอนดังต่อไปนี้
สื่อกับผู้เรียน
1.เป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
2.สื่อจะช่วยกระตุ้นและสร้างความสนใจให้กับผู้เรียน
3.การใช้สื่อจะทำให้ผู้เรียนมีความเข้าใจตรงกัน
4.ช่วยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนการสอนมากขึ้น
5.ช่วยสร้างเสริมลักษณะที่ดีในการศึกษาค้นคว้าหาความรู้
6.ช่วยแก้ปัญหาเรื่องของความแตกต่างระหว่างบุคคลโดยการจัดให้มีการใช้สื่อในการศึกษา   รายบุคคล
สื่อกับผู้สอน
1.ช่วยให้บรรยากาศการสอนน่าสนใจยิ่งขึ้น
2.ช่วยแบ่งเบาภาวะของผู้สอนในด้านการเตรียมเนื้อหา
3.เป็นการกระตุ้นให้ผู้สอนตื่นตัวอยู่เสมอในการเตรียมและผลิตวัสดุใหม่

หลักการเลือกสื่อการสอน
1.สื่อนั้นต้องสัมพันธ์กับเนื้อหาบทเรียนและจุดมุ่งหมายที่จะสอน
2.เลือกสื่อที่มีเนื้อหาถูกต้อง   ทันสมัย   น่าสนใจ   และเป็นสื่อที่ส่งผลต่อการเรียนรู้มากที่สุด
3.เป็นสื่อที่เหมาะสมกับวัย ระดับชั้น   ความรู้ และประสบการณ์ของผู้เรียน
4.สื่อนั้นควรสะดวกในการใช้ วิธีใช้ไม่ยุ่งยากซับซ้อนเกินไป
5.เป็นสื่อที่มีคุณภาพเทคนิคการผลิตที่ดี  มีความชัดเจนเป็นจริง
6.มีราคาไม่แพงเกินไป หรือถ้าจะผลิตควรคุ้มกับเวลาและการลงทุน
ลักษณะของสื่อและวัสดุอุปกรณ์ที่ดี
                1. สื่อและวัสดุอุปกรณ์ต้องเหมาะกับวัยของเด็ก
                2. มีความมั่นคง แข็งแรง ปลอดภัย ไม่แหลมคม
                3. ทำด้วยวัสดุที่ไม่เป็นพิษ และไม่ติดไฟง่าย ที่สำคัญไม่ควรทำด้วยแก้ว เพราะอาจแตกและเป็นอันตรายต่อเด็กได้
                4. มีการออกแบบที่ดี มีวิธีการใช้ที่ไม่ยุ่งยาก
                5. มีสีสันสวยงาม ดึงดูดความสนใจของเด็กได้ดี
                6. เร้าใจเด็ก ชวนให้คิดคำนึง สร้างจินตนาการ ส่งเสริมความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ และการแก้ปัญหา
                7. หาซื้อได้ง่ายด้วยราคาประหยัด หรือสามารถผลิตขึ้นใช้เองได้
                8. ผ่านการทดสอบจากผู้ผลิต และได้มีการทดลองใช้ก่อนนำไปใช้จริง
หลักการผลิตสื่อการเรียนการสอน
1.สำรวจความต้องการในการใช้สื่อ
2.วางแผนในการผลิต โดยกำหนดจุดมุ่งหมายและรูปแบบของสื่อให้ชัดเจน
3.ดำเนินการผลิตตามรูปแบบที่ได้วางแผนไว้และควรจัดทำคู่มือในการใช้สื่อที่ผลิต
4.ทดสอบคุณสมบัติของสื่อที่ผลิตขึ้น   โดยนำสื่อไปทดลองหลายๆครั้ง
5.นำสื่อที่ปรับปรุงแก้ไขแล้วไปใช้จริง
การจัดเตรียมวัสดุเพื่อการผลิตสื่อการเรียนการสอน
                สื่อการเรียนการสอน เป็นสิ่งที่ครูสามารถจัดทำหรือผลิตขึ้นเองได้ โดยจัดหาวัสดุจากสิ่งต่างๆ ที่มีอยู่รอบตัว อาจเป็นวัสดุที่มีอยู่ในท้องถิ่น หรือวัสดุเหลือใช้ในชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ดี การจัดแบ่งสื่อ สามารถแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้
                1.วัสดุท้องถิ่น
                2.วัสดุเหลือใช้
                3.วัสดุทำขึ้นเอง
                4.วัสดุซื้อมาราคาถูก

การเก็บรักษาและการซ่อมแซมสื่อ
การเก็บรักษาและซ่อมแซมสื่อ มีวิธีการดำเนินการ ดังนี้
1.ควรตรวจสอบสื่อหลังจากที่ใช้แล้วทุกครั้ง ว่ามีสภาพสมบูรณ์   จำนวนครบถ้วนหรือไม่
2.ควรฝึกให้เด็กช่วยเก็บรักษาสื่อของครู โดยฝึกให้เด็กรู้ความหมายของภาพ หรือสีที่ใช้เป็นสัญลักษณ์แทนหมวดหมู่ ประเภทของสื่อ  เพื่อเด็กจะได้เก็บเข้าที่ได้ถูกต้อง
3.เก็บสื่อให้เป็นระเบียบและเป็นหมวดหมู่ ตามลักษณะ ตามประเภทของสื่อ
4.ฝึกให้เด็กหยิบสื่อออกมาใช้ได้เอง และเก็บเข้าที่ให้เรียบร้อยทุกครั้ง
5.ควรซ่อมแซมสื่อที่ชำรุด และทำเติมส่วนที่ขาดหายไปให้ครบชุด
ประโยชน์ของการใช้สื่อ
                1.ช่วยให้ได้ประสบการณ์ที่เป็นจริง
2.ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้สิ่งต่างๆ
3.ช่วยสร้างความสนใจ ทัศนะคติที่ดีของเด็ก
4.ช่วยให้เรียนรู้ได้รวดเร็วและสนุกสนานเพลิดเพลิน
5.ช่วยให้เด็กมีประสบการณ์ร่วมกัน ปรับตัวเข้าสังคม
6.ช่วยให้เรียนได้มาก แต่ใช้เวลาน้อย
7.ช่วยให้จำสิ่งที่เรียนได้นานและนำไปใช้ได้ดีกว่า
8.ช่วยแสดงกรรมวิธีต่างๆซึ่งไม่สามารถอธิบายให้เห็น/เข้าใจได้ด้วยการบรรยายธรรมดา
9 .ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนการสอน ทำให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
การประเมินการใช้สื่อ  
     การประเมินการใช้สื่อควรพิจารณาจากองค์ประกอบ 3 ประการ คือ ครูผู้ใช้สื่อ เด็กและสื่อ เพื่อจะได้ทราบว่าสื่อนั้นช่วยให้เด็กได้เรียนรู้ได้มากน้อยเพียงใด จะได้นำมาปรับปรุงการผลิตแลการใช้สื่อให้ดียิ่งขึ้น โดยใช้วิธีสังเกตดังนี้
1. สื่อนั้นช่วยให้เด็กเกิดการเรียนรู้เพียงใด
2. เด็กชอบสื่อชนิดนั้นเพียงใด
3. สื่อช่วยให้การสอนนั้นสอนได้ตรงกับจุดมุ่งหมายหรือวัตถุประสงค์ ที่ตั้งไว้หรือไม่ และถูกต้อง ตามเนื้อหาหรือไม่ มีความทันสมัยเพียงใด
4. สื่อนั้นช่วยให้เด็กสนใจมากน้อยเพียงใด และสนใจเพราะเหตุใด

สรุป
การใช้สื่อการสอน หมายถึง  สื่อการสอนที่ดีที่สามารถถ่ายทอดความรู้  ประสบการณ์  ทัศนคติ  แนวคิด  และทักษะ ในการพัฒนาเด็กให้มีคุณภาพตามจุดมุ่งหมาย  การวางแผนสร้างสรรค์  สื่อการสอนหรือการปรับปรุงสื่อการสอนให้มีประสิทธิภาพและมีคุณภาพที่ดี  โดยอาศัยหลักการทางศิลปะ   รู้จักเลือกสื่อและวิธีการทำ  เพื่อให้สื่อนั้นมีความสวยงาม  มีประโยชน์และมีความเหมาะสมกับสภาพการเรียนการสอน